Agnieszka Kościańska, Michał Petryk - "Odejdź"

Polska jest wolna od rasizmu, bo przecież nie była państwem kolonialnym. Gdy zapytałam bliskie mi osoby, czy w Polsce jest rasizm, wszystkie odpowiedziały, że nie ma. Nacjonalizm? Tak. Zwolennicy faszyzmu? Tak. Ale rasizm? Nie. Czy więc rasizm jest wpisany w polskość? Na to pytanie starają się odpowiedzieć Agnieszka Kościańska i Michał Petryk w swojej książce "Odejdź. Rzecz o polskim rasizmie". To swoisty reportaż i esej w jednym, opatrzony bogatą bibliografią, traktujący temat w naukowy, ale przystępny dla czytelnika sposób. Autorzy odwołują się do historycznych dokumentów, genetycznych badań i socjologicznych rozpraw.

Przypominają o przedwojennych zakusach Polski do posiadania zamorskich kolonii i dorównania tym samym kolonialnym potęgom zachodniej Europy. Polityka PRL, mimo otwarcia na studentów z zaprzyjaźnionych afrykańskich krajów, wbrew pozorom, nie zmieniła wiele w podejściu Polaków do obcego i niebiałego. Jesteśmy krajem dumnym z tego, że wycierpieliśmy wiele z rąk okupanta, a potrafimy być pomocni i dobrzy dla innych. Niestety, mamy bardzo wiele na sumieniu. Rasizm pozwala nam wynosić polski naród na piedestał, bo cierpiał pod zaborami i w czasie drugiej wojny światowej. Rasizm pozwala wymazać i usprawiedliwić niewygodne dla Polaków historie z czasów Holokaustu, a także atakować Romów tylko dlatego, że żyją inaczej niż my. Rasizm tłumaczy obecnie niechęć do imigrantów, bo zabierają nam pracę i żyją na nasz koszt. "Odejdź" zmusza do myślenia i prowokuje. Nie daje odpowiedzi, ale mam nadzieję - obnaża wiele stereotypów. Bo jak twierdzą cytowani w książce genetycy - "Czystość rasowa jest całkowitą fantazją. Wśród ludzi nie ma czystej krwi, jedynie mieszańcy".

K. Pluta